Απειλούν τα σουπερμάρκετ το εστιατόριο

Δύο έρευνες για τις τάσεις στη μαζική εστίαση και το λιανεμπόριο.

Δύο έρευνες από ανεξάρτητες μεταξύ τους εταιρείες, με αντικείμενο την ευρεία αγορά και ειδικότερα τη μαζική εστίαση, έρχονται να αποκαλύψουν τη δυναμικότητα του κλάδου, τις αλλαγές των καταναλωτικών συμπεριφορών  αλλά και τις κραυγαλέες αντιφάσεις του, συνέπεια  των δομικών προβλημάτων και της οικονομικής κρίσης.

Η πρώτη έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Endeavor Greece και αφορούσε το ρυθμό με τον οποίο δημιουργούνται και κλείνουν επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Το συμπέρασμά της είναι ότι οι νέες επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι λιγότερες κατά 50% σε σχέση με το 2008, με βάση στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ).

Η  Endeavor Greece εκτιμάει ότι το 2016 ιδρύθηκαν 28.615 νέες επιχειρήσεις, 33% λιγότερες σε σχέση με το 2012, μια χρονιά στην οποία η κρίση είχε χτυπήσει ‘κόκκινο’. Το αποτέλεσμα αυτής της υποχώρησης ήταν να μειωθεί συνολικά το ισοζύγιο συστάσεων/ διαγραφών κι αυτό διότι. πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΓΕΜΗ, ο αριθμός των επιχειρήσεων που διέκοψαν τη λειτουργία τους εμφανίζεται να μειώνεται, σε σχέση με το 2012, κατά 5.500 περίπου και διαμορφώνεται στις 35.159. Το τραγικό όμως είναι ότι πέρυσι, περισσότεροι επιχειρηματίες έκλεισαν παρά άνοιξαν εταιρείες- περίπου 6.500 περισσότερα ήταν τα λουκέτα.

Όπως αναφέρεται σχετικά στην έκθεση: «Η ελληνική επιχειρηματικότητα, παρά την πρωτοφανή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, παραμένει εστιασμένη σε μη παραγωγικούς και εσωστρεφείς τομείς, όπως η εστίαση, η λιανική τροφίμων και το λιανεμπόριο γενικότερα χωρίς να στρέφεται μαζικά σε εξαγωγικές δραστηριότητες. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο κλάδος του τουρισμού, στον οποίο και ο αριθμός νέων επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 31% μεταξύ 2012-2016, και το ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών ήταν καθαρά θετικό».

Μεγάλες μειώσεις, πλην τουρισμού

Τα στοιχεία της Endeavor Greece είναι πράγματι εντυπωσιακά: το 84% των νέων επιχειρήσεων συνεχίζουν να εστιάζονται σε κλάδους με κατά βάση εγχώριο προσανατολισμό (π.χ. εστίαση, μπαρ, καφετέριες, λιανεμπόριο, λογιστικές/συμβουλευτικές υπηρεσίες).

Το ποσοστό είναι μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο 88% του 2012, ωστόσο η μείωση δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή για να επιταχύνει το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Όπως προκύπτει από την έρευνα, με την εξαίρεση του τουρισμού, η συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων υπέστη μειώσεις κατά μέσο όρο μεγαλύτερες του 30%.

Συμπερασματικά, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Endeavor Greece, «μετά από 8 χρόνια ύφεσης, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αναζητεί νέο σημείο ισορροπίας. Ωστόσο, με τη μοναδική φωτεινή εξαίρεση του κλάδου του τουρισμού, δεν έχει καταφέρει ως σύνολο να ξεφύγει από τη στασιμότητα, την εσωστρέφεια και την έμφαση στην κατανάλωση. Η ελληνική οικονομία εγκλωβίζεται σε μια επικίνδυνη στασιμότητα, στην οποία ναι μεν τα «λουκέτα» δεν αυξάνονται, αλλά εξασθενεί συνεχώς η δημιουργία νέων υγιών επιχειρήσεων που είναι και η μόνη λύση για την μεσοπρόθεσμη αποκλιμάκωση της ανεργίας και την αντιστροφή του κύματος μετανάστευσης των πιο ταλαντούχων Ελλήνων».

Η δεύτερη και πιο εξειδικευμένη έρευνα, η οποία έρχεται να ποσοτικοποιήσει και να εμβαθύνει στα συμπεράσματα της πρώτης, είναι η ετήσια έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, με δείγμα 2.000 καταναλωτών από όλη τη χώρα

Συγκεκριμένα, παρότι τα κύρια γεύματα που μαγειρεύονται στο σπίτι αποτελούν κυρίαρχη τάση – με αυξανόμενη σημασία μάλιστα όπως καταγράφεται τα τελευταία χρόνια – σε σχέση με τα συμπληρωματικά γεύματα, εμφανίζονται νέες τάσεις. Φαίνεται πως σε ακολουθία και των διεθνών εξελίξεων η αγορά έτοιμου γεύματος από τα σουπερμάρκετ φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος και ανταγωνίζεται τις υπόλοιπες επιλογές έτοιμου φαγητού των καταστημάτων μαζικής εστίασης.

Τα γεύματα των σύγχρονων Ελλήνων

Άλλωστε, γενικά η εστίαση παρά τη σημαντική της μείωση τα χρόνια της οικονομικής ύφεσης κατά 40% εξακολουθεί να αποτελεί μία σημαντική αγορά με το μέσο νοικοκυριό να ξοδεύει περίπου 125 ευρώ σε αυτές τις αγορές (1.500 ευρώ ανά έτος) και άρα ξεπερνά συνολικά τα 6,5 δισ. ευρώ.

Ένα μεγάλο μέρος αυτής της αγοράς αποτελεί το έτοιμο φαγητό και το φαγητό-για-τον-δρόμο (food-to-go). Όπως καταγράφεται στην έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ η πλειοψηφία των καταναλωτών αγοράζει σε πολύ υψηλά ποσοστά τις έξι αυτές συγκεκριμένες κατηγορίες φαγητού. Όπως φαίνεται στο σχήμα ανά κατηγορία έτοιμου γεύματος τα κύρια σημεία πώλησης είναι τα σουπερμάρκετ, φούρνοι, εστιατόρια, καφετέριες και καταστήματα delivery.

Το κάθε διαφορετικό κανάλι τοποθετείται δυναμικά σε εξειδικευμένες κατηγορίες. Το ζητούμενο για τους ερευνητές του ΙΕΛΚΑ είναι το πως θα εξελιχθεί η κατανομή των πωλήσεων ανά κατηγορία προϊόντων στο μέλλον με βάση τις νέες αγοραστικές συνήθειες, τα ψηφιακά κανάλια και τα καινοτόμα προϊόντα της βιομηχανίας τροφίμων.

Στο παιχνίδι τα σουπερμάρκετ

Σε αρκετές από αυτές τις κατηγορίες έχει ήδη σημαντική παρουσία και διείσδυση το κανάλι του σουπερμάρκετ, όπως για παράδειγμα στη κατηγορία του γλυκού-σνακ ή στην κατηγορία του έτοιμου μαγειρευτού φαγητού, αλλά σε κάθε περίπτωση υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης σε άλλες κατηγορίες, όπως π.χ. αυτή του καφέ.

Άλλωστε χαρακτηριστικό παράδειγμα στρατηγικής διείσδυσης στη αγορά του food-to-go είναι η ανάπτυξη του bake-off εντός των σουπερμάρκετ, ύστερα βέβαια και από την αλλαγή της νομοθεσίας και την απλοποίηση της σχετικής αδειοδότησης. Μία επένδυση η οποία στοχεύει πέρα από την σημαντική αγορά του ψωμιού και στην αγορά των έτοιμων αρτοσκευασμάτων.

Όπως φαίνεται στο Σχήμα 2, η μεγαλύτερη διείσδυση καταγράφεται στα έτοιμα κατεψυγμένα γεύματα με το 41% των καταναλωτών να δηλώνει ότι τα αγοράζει από το Σούπερ Μάρκετ. Το 37% δηλώνει ότι αγοράζει Γλυκά/Σνακ για κάποιο συμπληρωματικό γεύμα, το 23% έτοιμο κρύο γεύμα όπως σαλάτα ή σάντουιτς, το 18% έτοιμο μαγειρευτό φαγητό, το 12% τυρόπιτα ή κρουασάν και τέλος το 9% καφέ.

Η αύξηση των επισκέψεων στο σουπερμάρκετ που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, συνάδει με αυτή την τάση. Π.χ. επισκέψεις που ίσως γίνονται με στόχο την αγορά «δεκατιανού» γίνονται όλο και περισσότερο πλέον στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων.

Στο μέλλον θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε σημαντικές επενδύσεις από τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ σε πολλές διαφορετικές αγορές στις οποίες υπάρχουν σημαντικά περιθώρια διείσδυσης (π.χ. στις αγορές των φρέσκων προϊόντων ή αγορές συμπληρωμάτων διατροφής), οι οποίες αποτελούν ευκαιρία για την περεταίρω ανάπτυξη του κλάδου.

Παράλληλα αναμένουμε τη σταδιακή επέκταση εξειδικευμένων σημείων πώλησης «έτοιμου φαγητού» (όπως κρεοπωλεία, γαλακτοπωλεία, ιχθυοπωλεία, φαρμακεία κλπ) να εξελίσσονται σε ολοκληρωμένους χώρους διάθεσης συνολικών λύσεων για έτοιμο.

Δημοσιεύτηκε στο 9ο τεύχος του Grill, Απρίλιος 2017. Σχήματα: Endeavor Greece, ΙΕΛΚΑ.

You might also like