Τα παράδοξα της ανάπτυξης  …..στην Ελλάδα των μνημονίων

Επιστρέφοντας από τη Νότια Αφρική μετά από παραμονή τριών μηνών στις μεγάλες πόλεις της, αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω αυτό το κείμενο. Αναπόφευκτα η σύγκριση γίνεται στα καθημερινά καθώς και οι δυο χώρες έχουν αρκετές ομοιότητες.

Κείμενο: Δρ. Θεόδωρος Κόκκορης *

Οι δύο χώρες έχουν μεγάλη ανεργία, υψηλό δημόσιο χρέος αλλά ταυτόχρονα διαθέτουν πόρους και ευκαιρίες ανάπτυξης. Η κάθε μια για διαφορετικούς λογούς. Θα αναφερθώ μόνο σε μερικά σημεία ενδεικτικά της εικόνας που έζησα και της εμπειρίας και γνώσης που συνεχώς αποκτώ από την παραμονή μου εκεί. Κυρίως θα αναφερθώ στον τουρισμό που αποτελεί τη βαριά βιομηχανία και των δύο χωρών (ή τουλάχιστον έτσι λέγεται..)

Μιας λοιπόν και ο τουρισμός είναι το δυνατό μας όπλο και ατμομηχανή ανάπτυξης, τουλάχιστον στα βασικά έπρεπε να είμαστε πρωτοπόροι. Στα πολύ απλά δηλαδή: εμφάνιση, καθαριότητα, ευγένεια , εξυπηρέτηση (και όχι εκμετάλλευση). Μια σύγκριση με τα αντίστοιχα των πόλεων της Ν. Αφρικής μας κάνει να στεναχωρηθούμε δυστυχώς.

Αναπόφευκτες συγκρίσεις

Μόλις βγήκα από το Ελ. Βενιζέλος πήγα στο σταθμό του προαστιακού. Η εικόνα είναι επιεικώς …απελπιστική. Οι κυλιόμενες σκάλες (τουλάχιστον εκείνη την ημέρα ) για να κατέβεις στις αποβάθρες ήταν εκτός λειτουργίας. Ο συρμός ήταν πανβρώμικος. Τα καθίσματα βρώμικα, μερικά ήταν ξεχαρβαλωμένα. Εικόνα μουντάδας και εγκατάλειψης. Αποβιβάστηκα στον σταθμό Κηφισίας.

Οι σκάλες εκτός λειτουργίας (έπρεπε να κουβαλήσω 30 κιλά βάρους στο άνω επίπεδο), βρωμιά παντού, τοίχοι με συνθήματα, μπογιές και ότι άλλο. Μια εικόνα καταθλιπτική, στην Ελλάδα με το λαμπρό φως. Αναρωτήθηκα: είναι άραγε τόσο μεγάλο το κόστος (ακόμα και τώρα, στην περίοδο της ύφεσης) να συντηρούνται οι σταθμοί και οι συρμοί;

Στο Πορτ Ελίζαμπεθ όπου έμεινα μεγάλο διάστημα. Θεωρείται μικρή πόλη καθώς τέταρτη σε πληθυσμό με πάνω από δύο εκατ. κατοίκους. Είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ αρκετές φορές το λιμάνι της και να ξεναγηθώ από τους υπευθύνους εκεί. Μεγάλη εντύπωση μου έκανε η καθαριότητα και η τάξη σε ένα τόσο μεγάλο λιμάνι εμπορικό και επιβατικό. Και αναρωτήθηκα: γιατί; Τι έχουν αυτοί και κάνουν τη διαφορά; Απλά, απάντησα, είναι η νοοτροπία και η επαγγελματικότητα με την οποία αντιμετωπίζουν τα πράγματα εκεί..

Στους δρόμους των μεγάλων πόλεων της Ν. Αφρικής με τα εκατ. αυτοκίνητα να κινούνται διαρκώς στους τεράστιους (σε αριθμό και μήκος) λεωφορειόδρομους, δεν θα δεις ένα σκουπιδάκι. Πουθενά. Ούτε χορτάρια στα πλαϊνά. Όλα συντηρημένα άψογα. Κάντε τη σύγκριση με τους δικούς μας δρόμους.

Όταν κατέβηκα στο αεροδρόμιο του Γιοχάνεσμπουργκ και κατευθυνθήκαμε στον έλεγχο διαβατηρίων μας περίμεναν νεαρές Νοτιοαφρικάνες και μας μοίραζαν χάρτες της Ν. Αφρικής με τουριστικά αξιοθέατα.  Απλά πράγματα. Που όμως δημιουργούν την πρώτη, θετική εντύπωση και εικόνα της χώρας. Αν θέλουμε να έχουμε τουρισμό υψηλού επιπέδου αυτά τα μικρά σημεία …πρέπει να προσέξουμε.

Εμείς, οι Έλληνες

Εμείς οι Έλληνες είμαστε έξυπνος λαός. Ικανός, καινοτόμος, μπορούμε να πετύχουμε τα πάντα. Αρκεί να το θέλουμε.

Χωρίς όμως προσπάθεια δεν γίνεται τίποτα. Να καθόμαστε και να …κονομάμε είναι απαράδεκτο. Κι’ όμως όσες φορές προσπαθήσαμε …πετύχαμε. Και μάλιστα είμαστε πρωτοπόροι. Γιατί λοιπόν να μην είμαστε πρωτοπόροι και τώρα στην εποχή της κρίσης; Δεν θέλει χρήματα. Μυαλό, γνώση, θέληση και κυρίως νοοτροπία θέλει. Και το χρήμα θα έρθει.

Κι εκεί όπως κι εδώ ο τομέας εστίασης είναι μεγάλος. Αλλά εδώ …θεωρείται ανάπτυξη. Μέγα λάθος. Στην Ελλάδα οι καφετέριες, οι σουβλακερί και τα μπαρ ανοίγουν για λίγο και κλείνουν μόλις τελειώσουν τα πρώτα λεφτά. Ο κύριος λόγος είναι η άγνοια του επιχειρείν. Η αντίληψη …”να τ ’αρπάξουμε τώρα”, η ανικανότητα και αδιαφορία για το μέλλον.

Στη Νότια Αφρική για να ανοίξεις μια τέτοια αλλά και οποία άλλη επιχείρηση πρέπει να έχεις σύμβουλο που θα σε κατευθύνει και θα σε καθοδηγήσει.. είναι ο μέντορας σου. Και έτσι εξασφαλίζεται σε μεγάλο βαθμό η συνέχεια και η βιωσιμότητα της επένδυσης και της προσπάθειας.

Γνώση & θέληση: τα κλειδιά της επιτυχίας

Θέλουμε να στηρίξουμε τον τουρισμό; Αν ναι, τότε πρέπει να προχωρήσουμε σε βήματα που θα ενισχύσουν την απόδοση και αποτελεσματικότητα και κυρίως θα βελτιώσουν την εικόνα. Γιατί ο τουρισμός είναι κυρίως άνθρωποι και εικόνα. Δεν αρκεί να έχουν τα καταλύματα, τα εστιατόρια, οι καφετέριες κ.ά. ωραία εμφάνιση (βιτρίνα). Χρειάζεται επίσης, νοοτροπία εξυπηρέτησης και αλλαγή νοοτροπίας αντίστοιχη και άψογη. Και αυτό δεν απαιτεί επενδύσεις και κεφάλαια. Απαιτεί αλλαγές.

Οι επιχειρηματίες, κυρίως οι μικροί παραγωγοί , οι υπηρεσίες, οι ξενοδόχοι, οι εστιάτορες, οι ταξιτζήδες, βιοτέχνες κ.ά. να επιδιώξουν την εκπαίδευση και κατάρτισή τους στη παροχή υπηρεσιών. Να μάθουν νέα πράγματα. Να ξεκολλήσουν από τα τετριμμένα. Να βρουν μέντορες και συμβούλους οι οποίοι να τους καθοδηγούν. Και αυτό κοστίζει ελάχιστα μπροστά στο όφελος.

Όχι στο κέρδος της στιγμής, της «αρπαχτής». Ναι στο κέρδος της οργανωμένης επιχείρησης με σχεδιασμό και προοπτική για το μέλλον. Η εξωστρέφεια, η επαφή με τους ξένους, η αντιγραφή καλών πρακτικών, η ειλικρίνεια και η σοβαρή προσπάθεια θα φέρουν την ανάπτυξη και όχι η πρόσκαιρη δουλειά και η εκμετάλλευση των άλλων.

*  Ο Δρ. Θεόδωρος Κόκκορης είναι σύμβουλος επιχειρηματικής και τουριστικής ανάπτυξης.. Είναι επίσης  καθηγητής διεθνούς marketing. Δημοσιεύτηκε στο 10 τεύχος του Grill, Ιούνιος 2017.