Γεώργιος Καββαθάς: “Επείγουσα ανάγκη η πρόσβαση σε χρηματοδότηση”

Συνέντευξη με τον πρόεδρο της ΓΣΕΒΕΕ.

Ο Γεώργιος Καββαθάς υπήρξε ο πρώτος συνεντευξιαζόμενος στο Grill, στο παρθενικό τεύχος του, το 2015. Ήταν η εποχή των ‘100 δόσεων’ και της εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου στη μαζική εστίαση· ο χρόνος, με βάση την τότε θεματολογία,  μοιάζει να είναι πολύ …μακρινός.
Συνέντευξη στο Θανάση Αντωνίου

Από τότε η ελληνική οικονομία, αλλά και η επιχειρηματική ζωή του τόπου μας έχει υποστεί σημαντικές μεταβολές: τα capital controls και το τρίτο μνημόνιο, οι νέες ρυθμίσεις για τα φορολογικά ζητήματα των επιχειρήσεων, ο νέος αναπτυξιακός νόμος, ο υψηλότερος ΦΠΑ και το νέο κύμα τουρισμού οριοθετούν τη σύγχρονη επιχειρηματικότητα, τουλάχιστον σε ότι αφορά στη μαζική εστίαση.

Αυτή άλλωστε ήταν και η ατζέντα της συνέντευξης μας με τον πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, η οποία πραγματοποιήθηκε μέσα σε ένα βαρύ για τον ίδιο πρόγραμμα καθώς κατά τη διάρκεια του Ιουλίου, όταν και πραγματοποιήθηκε, ο δραστήριος επαγγελματίας και θεσμικός παράγοντας ήταν συνεχώς σε συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες και συναδέλφους του θεσμικούς στο πλαίσιο του δημόσιου κοινωνικού διαλόγου για την στάση που θα κρατήσει η ελληνική κυβέρνηση στις κρίσιμες φθινοπωρινές διαπραγματεύσεις με την Τρόικα.

Grill| Σε ποια κατάσταση βρίσκεται, η αγορά της μαζικής εστίασης στην Ελλάδα και πως την έχει επηρεάσει η παρατεταμένη οικονομική κρίση;

Γεώργιος Καββαθάς| Σύμφωνα με τις έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ συνολικά η επιχειρηματική δραστηριότητα έχει υποστεί μεσοσταθμικά πτώση του τζίρου κατά 70% τα τελευταία υφεσιακά χρόνια. Οι περιοριστικές πολιτικές που ακολουθούνται και βασίζονται κυρίως στην αύξηση των φόρων, των τελών και γενικά των επιβαρύνσεων σε συνδυασμό με την μείωση των εισοδημάτων αποτελούν τις κύριες αιτίες αυτού του αποτελέσματος. Για το χώρο της εστίασης το διάστημα 2010-2013 εκτιμάται ότι η αντίστοιχη πτώση τζίρου ήταν περίπου στο 35%.  Ωστόσο θα πρέπει να σημειώσω ότι ο κλάδος της εστίασης έδειξε μεγαλύτερες αντοχές απέναντι στην κρίση τόσο σε κλεισίματα όσο και στις θέσεις απασχόλησης. Μάλιστα η μείωση του ΦΠΑ στο 13% τον Σεπτέμβριο του 2013 δημιούργησε ένα θετικό κλίμα στον κλάδο που αποτυπώθηκε τόσο στα έσοδα του δημοσίου όσο και στην απασχόληση και στις τιμές. Δυστυχώς η φοροεισπρακτική λογική που επικράτησε πέρσι και οδήγησε στην αύξηση του ΦΠΑ στο 23% τροφοδότησε εκ νέου την ανασφάλεια και τις απαισιόδοξες προβλέψεις.

Τι γνώμη έχετε για τη νέα φορολογική πολιτική ; Θα πλήξει την ‘αγορά της μαζικής εστίασης;

Η οικονομική πολιτική που ακολουθείται συνεχίζει να δίνει βάρος στο πεδίο των εσόδων μέσω της αύξησης των φόρων και γενικά των επιβαρύνσεων. Ακόμα ωστόσο οι συνέπειες από τα νέα φορολογικά μέτρα δεν είναι εμφανή. Ανέφερα προηγουμένως τις ευεργετικές συνέπειες που είχε η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση. Πλέον ο ΦΠΑ έχει ανέλθει στο 24% κατατάσσοντας την Ελλάδα ανάμεσα στις 4 χώρες της ΕΕ με τον υψηλότερο συντελεστή. Δυστυχώς δεν αναμένουμε θετικές εξελίξεις στον κλάδο. Ωστόσο θα πρέπει να περιμένουμε μερικούς μήνες ακόμα για να δούμε τις επιπτώσεις των νέων μέτρων τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στο σύνολο της οικονομίας και κοινωνίας.

Τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρηματίες για να ‘συγκρατήσουν’  τις πωλήσεις τους;

Οι επιχειρηματίες του κλάδου πρέπει πρωτίστως να μεριμνούν για την παροχή άριστης ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος στην αγορά της μαζικής εστίασης και οι πελάτες δίνουν μεγάλη σημασία – και λόγω της οικονομικής συγκυρίας – στο «value for money» με έμφαση όμως στην ποιότητα.

Ο Γεώργιος Καββαθάς, πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, εν μέσω συναδέλφων του , σε συνέδριο της Συνομοσπονδίας το 2015.

 

Βλέπουμε συγκέντρωση δυνάμεων στο λιανεμπόριο με αλυσίδες πολυεθνικών συμφερόντων. Μπορεί κάτι αντίστοιχο να συμβεί στη μαζική εστίαση;

Έτσι όπως έχουν τα πράγματα τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ωστόσο ο κλάδος της εστίασης παρουσιάζει πολλά και διαφοροποιημένα προϊόντα με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Υπό αυτή την οπτική φαντάζει δύσκολο να ολιγοπωληθεί η αγορά γιατί είθισται οι μεγάλες πολυεθνικές να προσφέρουν προϊόντα τυποποιημένα με ότι αυτό συνεπάγεται. Είναι προφανές ότι η μεσογειακή/ ελληνική κουζίνα και η ποιότητα των ελληνικών τροφίμων δεν είναι εύκολο να υποκατασταθούν από γενικευμένες μορφές κατανάλωσης τυποποιημένων «πλαστικών» τροφίμων, παρά τη μεγάλη πτώση του διαθεσίμου εισοδήματος. Σε κάθε περίπτωση όμως μια καλή πρακτική που χρειάζεται να ενισχυθεί και από την κυβέρνηση είναι η δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών (clusters). Το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο ανέπτυξε σχετική δράση που οδήγησε στην δημιουργία 11 clusters. H ΓΣΕΒΕΕ θα συνεχίσει να εργάζεται στο κομμάτι αυτό ώστε η εν λόγω μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας να λάβει μια περισσότερο θεσμική διάσταση.

Ποιος εκτιμάτε ότι θα είναι στο μέλλον ο ρόλος των τραπεζών στο πλαίσιο της προσπάθειας για ‘παραγωγική ανασυγκρότηση’;

Το ερώτημα αυτό είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να απαντηθεί στην παρούσα συγκυρία. Το γεγονός είναι ότι οι τράπεζες παρά την στήριξη που έχουν λάβει παραμένουν εξαιρετικά διστακτικές σε διοχέτευση κεφαλαίων, ίσως και λόγω του αυξημένου όγκου των κόκκινων δανείων. Αυτό  σε μεγάλο βαθμό σημαίνει ότι η πιστωτική επέκταση θα συνεχίσει να κινείται σε αρνητικά πρόσημα. Από την άλλη και ανεξάρτητα με την παραδοχή αυτή οι τράπεζες μέχρι σήμερα δεν έχουν δείξει κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ανάπτυξη και προσφορά εναλλακτικών χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως πχ. η μικροχρηματοδότηση (microfinance). Με άλλα λόγια οι χρηματοδοτικές ανάγκες των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων είναι εκτός του πεδίου τους. Αυτό το έχουμε διαπιστώσει ήδη από το 2011, πριν δηλαδή την 1η ανακεφαλοποίηση των τραπεζών, όπου σύμφωνα με έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ το 80% των επιχειρηματιών δεν απευθύνονταν σε τράπεζες για δανεισμό ενώ για το υπόλοιπο 20% που απευθύνθηκε μόλις στο 45% εγκρίθηκε και όχι χωρίς επιπρόσθετους όρους και εγγυήσεις. Η δυνατότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση των ΜμΕ στην παρούσα συγκυρία έχει επείγουσα διάσταση δεδομένης της έλλειψης ρευστότητας αλλά και της αποεπένδυσης που παρατηρείται και το γνωρίζουμε τόσο από τις εξαμηνιαίες έρευνες κλίματος του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ όσο και από άλλες πηγές.

Τι θα μπορούσε να γίνει κύριε πρόεδρε για να αρθεί το αδιέξοδο;

Η ΓΣΕΒΕΕ διαχρονικά υποστηρίζει την δημιουργία μιας αναπτυξιακής Τράπεζας για τις ΜμΕ. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω της μετεξέλιξης των Συνεταιριστικών Τραπεζών σε μια τέτοια τράπεζα είτε μέσα από την επέκταση των δραστηριοτήτων του ΕΤΕΑΝ. Και αυτό απαιτεί γρήγορες κινήσεις γιατί η έλλειψη ρευστότητας και πρόσβασης σε χρηματοδότηση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διακοπής της επιχειρηματικής δραστηριότητες ακόμα και για τις πιο υγιείς επιχειρήσεις.

Πως εκτιμάτε εσείς τη στροφή της αγοράς προς συγκεκριμένες επιλογές εστίασης πχ. την αύξηση των ψητοπωλείων; Διαβλέπετε τον κίνδυνο να δημιουργηθεί μια ακόμα ‘φούσκα’ στην αγορά η διαχείριση της οποίας θα είναι δύσκολη όταν, αργότερα, η κρίση μπορεί να υποχωρήσει;

Αυτό που με προβληματίζει δεν είναι τι θα γίνει εάν η κρίση υποχωρήσει, γιατί αυτό θα σημάνει και μια αύξηση του διαθέσιμου προς κατανάλωση εισοδήματος. Το πρόβλημα είναι αυτό που αντιμετωπίζουμε τώρα, όπου ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ομοειδών επιχειρήσεων ανταγωνίζεται να κερδίσει μερίδιο από την πίτα της αγοράς που συνεχώς συρρικνώνεται. Και το ζήτημα εδώ αφορά τις επιχειρήσεις εκείνες που έχουν μια ιστορία, μία ποιότητα και που ενδεχομένως με αυτήν την ιδιότυπη αύξηση του ανταγωνισμού να κινδυνεύουν με κλείσιμο αφήνοντας στην αγορά ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν και δεν χαρακτηρίζονται από επιχειρηματική κουλτούρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Τουρισμός: σύμμαχος της εστίασης

Γεώργιος Καββαθάς: «Η αύξηση του τουριστικού ρεύματος θεωρείται ως ένα θετικό γεγονός. Και σε γενικές γραμμές βελτιώνει τη λειτουργία της αγοράς. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μείωση της κατά κεφαλήν δαπάνης των τουριστών- αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει.

Επιπλέον η τουριστική κίνηση συνεχίζει να παρουσιάζει αξιοσημείωτη αύξηση την καλοκαιρινή περίοδο. Αυτό παρόλα τα θετικά του στοιχεία δεν αποτελεί παράγοντα άμβλυνσης της εποχικότητας. Και ο στόχος θα πρέπει να είναι αυτός ακριβώς: να εξισορροπηθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα, να δημιουργηθούν σταθερές θέσεις εργασίας και να αυξηθούν οι τζίροι. Αυτό βέβαια δεν είναι εύκολο.

Απαιτεί καλά σχεδιασμένη πολιτική προς εναλλακτικές μορφές τουρισμού, αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, δημιουργία υποδομών και προώθηση του προϊόντος αυτού σε ομάδες-στόχους που το αποζητούν. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποιες ενέργειες. Ωστόσο η συνεχής αύξηση των τουριστικών ροών κατά την περίοδο αιχμής δεν βοηθάει.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο τουρισμός είναι μια εξωστρεφής επιχειρηματική δραστηριότητα ιδιαίτερα ευάλωτη στις διεθνείς εξελίξεις. Στην παρούσα φάση είμαστε ευνοημένοι ως προς αυτό. Δεν θα πρέπει, όμως, να θεωρούμε ότι αυτό θα συνεχιστεί εσαεί. Θα πρέπει δηλαδή να αξιοποιήσουμε τη συγκυρία για να μεγεθύνουμε την γκάμα και τις δυνατότητες του τουριστικού προϊόντος».

Αυξημένος αριθμός νέων επιχειρηματιών διευθύνουν σήμερα μονάδες εστίασης που δημιούργησαν, οι περισσότεροι από αυτούς, από ανάγκη. Πως βλέπετε εσείς το νέο αυτό ‘υλικό’  επαγγελματιών;

Όπως προανέφερα αρκετοί είναι εκείνοι που δημιουργούν επιχειρήσεις για λόγους επιβίωσης. Τα πρωτοφανή ποσοστά ανεργίας και η χαμηλή προσφορά εργασίας δημιουργούν τις προϋποθέσεις για αυτό. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους δεν διακατέχονται από επιχειρηματική κουλτούρα. Δεν έχουν αίσθηση του ρίσκου που αναλαμβάνουν, ούτε και των υποχρεώσεων που θα κληθούν να εκπληρώσουν. Προσπαθούν απλά να ανοίξουν μια θέση εργασίας για το εαυτό τους γιατί κανείς άλλος δεν τους την προσφέρει. Πιθανότατα κάποιοι από αυτούς να επιτύχουν ανακαλύπτοντας μέσα από την δραστηριότητα τους το επιχειρείν. Ωστόσο η επιχειρηματικότητα ανάγκης όπως ονομάζεται δεν μπορεί να αντικαταστήσει την επιχειρηματικότητα ευκαιρίας και των ωφελειών που αυτή προσφέρει. Είναι όμως απότοκο της κρίσης που μας προκαλεί έντονο προβληματισμό. Γιατί ενώ προφανώς δεν μπορούμε να την ενθαρρύνουμε δεν μπορούμε παράλληλα να ρίξουμε και το ανάθεμα έτσι όπως έχουν τα πράγματα. Εάν η οικονομία μας αρχίσει να ανακάμπτει το φαινόμενο αυτό θα αρχίσει να περιορίζεται.  Από την άλλη ένα μέτρο που θα μπορούσε να προωθηθεί ως μια ενεργητική πολιτική απασχόλησης και να έχει ευεργετικές συνέπειες τόσο για την διατήρηση των θέσεων απασχόλησης όσο και για την δημιουργία νέων θα ήταν η επιδότηση του μη μισθολογικού κόστους.

Πολλοί επιχειρηματίες διαμαρτύρονται ότι το καθεστώς της αδειοδότησης σε μονάδες εστίασης παραμένει δαιδαλώδες, από την άλλη όμως υπάρχει μια ολοένα αυξανόμενη πίεση από την κοινωνία για περισσότερους ελέγχους στην αγορά. Τι θέση έχετε εσείς σε αυτό το ‘δίπολο’;

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια θετική στροφή στο πεδίο της αδειοδότησης των επιχειρήσεων εφαρμόζοντας την αρχή «πρώτα αδειοδοτώ και μετά ελέγχω». Βέβαια πολλές διαδικασίες ανορθολογικές και γραφειοκρατικές ακόμα υφίστανται. Αναμένουμε το επόμενο διάστημα περαιτέρω βελτιώσεις. Ωστόσο παραμένει ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα ως προς της χρήσης γης και γενικά τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό που ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί και δεν υπάρχει και σαφές χρονοδιάγραμμα για το πότε θα γίνει αυτό. Προσωπικά δεν έχω παρατηρήσει κάποια απαίτηση της κοινωνίας για αυστηροποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης. Ωστόσο εάν δεχτούμε ότι κάτι τέτοιο ισχύει τότε είναι άμεσα συναρτώμενο με τις δαιδαλώδης διαδικασίες αδειοδότησης που αποτρέπουν σοβαρούς επιχειρηματίες – επενδυτές να εισέλθουν στην αγορά και δίνουν λαβή σε άλλους να εκμεταλλευτούν τα «παραθυράκια» και την διαφθορά που οι διαδικασίες αυτές τροφοδοτούν για να δραστηριοποιηθούν «επιχειρηματικά».


Γεώργιος Καββαθάς: ένας άνθρωπος της αγοράς

Αποφοίτησε από την  Ανώτερη Δημόσια Σχολή Αξιωματικών Ε.Ν., είναι τελειόφοιτος των  ΚΑΤΕΕ –Μηχανολόγων Μηχανικών και μιλάει αγγλικά. Από το 1989 δραστηριοποιείται  στο χώρο της διατροφής και των εστιατορίων ως ιδιοκτήτης και διευθυντής του εστιατορίου Δαιδαλίδες  και της εταιρείας gk catering (από το 2003 ως σήμερα), του εστιατορίου – αναψυκτηρίου A.P. Stadium Club (1999-2005) και του εστιατορίου Τερψιχόρη (1989-1999). Επίσης έχει υπηρετήσει ως αξιωματικός ΕΝ (1982-1985) και έχει διατελέσει τεχνικός διευθυντής στην Adam’s ΕΠΕ (1987-1989).

Έχει αναπτύξει έντονη κοινωνική και συνδικαλιστική δράση ως Πρόεδρος Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. (2013-σήμερα, αντιπρόεδρος από το 2005), Πρόεδρος του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. (2013-σήμερα, μέλος από το 2007), πρόεδρος της  Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών & Συναφών Επαγγελμάτων/Π.Ο.Ε.Σ.Ε. (2003-2012, γενικός γραμματέας από το 2003),  ενώ έχει αναπτύξει σημαντική δράση και σε φορείς που προωθούν την ελληνική διατροφή. Μεταξύ άλλων πρόεδρος της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας για την προώθηση της ελληνικής διατροφής και γαστρονομίας Εστία (2010-σήμερα), Αντιπρόεδρος του «Κινήματος Πολιτών» για την προώθηση ελληνικών προϊόντων κ.ά.

Δημοσιεύτηκε στο 6ο τεύχος του Grill, Σεπτέμβριος 2016.

You might also like