Αποχαιρετισμός στον Θανάση Παπαϊωάννου

Τον Σεπτέμβριο του 2013 επισκέφτηκα τη Νεμέα στο πλαίσιο του θεσμού ‘Μεγάλες Ημέρες Νεμέας’ προκειμένου να πραγματοποιήσω μια σειρά συνεντεύξεις με τους κορυφαίους Νεμεάτες παραγωγούς εμφιαλωμένου οίνου. Ο Θανάσης Παπαϊωάννου, 86 ετών τότε, ήταν ένας από αυτούς που δέχτηκαν να μου μιλήσουν. Μάλιστα στάθηκε να τον φωτογραφίσω ενώ μαζί περιηγηθήκαμε για λίγο στο οινοποιείο του. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε λίγες ημέρες αργότερα σε κλαδικό περιοδικό με το οποίο τότε συνεργαζόμουν και αναδημοσιεύεται σήμερα ως φόρος τιμής στον μεγάλο οινοποιό που απεβίωσε, σε ηλικία 92 ετών, στις 13 Αυγούστου 2019.

Συνέντευξη & φωτογραφίες: Θανάσης Αντωνίου

«Στέλνουμε ακόμα και μισή παλέτα κρασί…»

Ο εμβληματικός παραγωγός της Νεμέας, ο ‘Νέστορας’ της ελληνικής οινοποίησης, δεν έχει χάσει, παρά τα χρόνια του, ούτε την ικανότητα να φτιάχνει εξαιρετικό κρασί, ούτε τη διάθεσή του να αλλάξει τους όρους της διανομής και του λιανεμπορίου. Ούτε φυσικά τον τρόπο να σαγηνεύει τους συνομιλητές του.

Ο μεγάλος Έλληνας οινοποιός, ταυτισμένος με τη Νεμέα και το αγιωργήτικο, πρωτοπόρος στη χρήση μεθόδων οινοποίησης πέρα από τα διαδεδομένα γαλλικά πρότυπα και πιονέρος της βιολογικής γεωργίας, δεν θεωρεί ότι η μεταφορά του παραγόμενου προϊόντος από το οινοποιείο στη λιανική, τις κάβες ή τις μονάδες εστίασης αποτελεί ‘πονοκέφαλο’ για το σύγχρονο οινοπαραγωγό καθώς – ειδικά μετά την οικονομική κρίση- τα μεταφορικά κόστη έχουν πέσει ενώ οι δυνατότητες μεταφοράς έχουν ασφαλώς αυξηθεί.

«Η μεταφορά των προϊόντων μας δεν είναι πρόβλημα, το δύσκολο είναι να βρεθούν ποιοτικές και υγιείς αγορές για την απορρόφηση των κρασιών. Μπορούμε σήμερα να στείλουμε μισή παλέτα κρασί – κάτι αδιανόητο μέχρι πρόσφατα- με κάποια επιβάρυνση ασφαλώς αλλά όχι τόση όση στο παρελθόν» μας είπε στην αυλή του οινοποιείου του στην Αρχαία Νεμέα, τόπο συνάντησης των φανατικών του κρασιού απ’  όλο τον κόσμο.

Οι εξαγωγές αποτελούν για τον Θανάση Παπαϊωάννου  σημαντικό κομμάτι της δουλειάς του, τα προβλήματα όμως που αντιμετωπίζει ακόμα κι αυτός, ένας καταξιωμένος παραγωγός, είναι πολλά. Για παράδειγμα, όπως μας εκμυστηρεύτηκε,  στις αποστολές στις ΗΠΑ η οποία είναι μια ανερχόμενη για τα ελληνικά κρασιά αγορά, είναι αναγκασμένος ή να στείλει ψυχόμενο κοντέινερ, το οποίο σχεδόν τριπλασιάζει τα μεταφορικά κόστη, είτε να αποφύγει αποστολές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να καταστρέψουν το κρασί. Ο ίδιος πάντως δεν έχει αντιμετωπίσει αξιοσημείωτα προβλήματα στη συγκεκριμένη μεγάλη διαδρομή.

«Στη μεταφορά δεν είναι τόσο το κόστος ο παράγοντας που μας απασχολεί, όσο οι ελεγχόμενες ή μη συνθήκες της μεταφοράς. Φανταστείτε τώρα ένα μεταλλικό κοντέινερ να μείνει στο λιμάνι μια μέρα κάτω από τον ήλιο…» μας λέει με τη γνωστή αυστηρότητα των λόγων του.

Το λιανεμπόριο στην Ελλάδα

Η συζήτησή μας επιστρέφει στην Ελλάδα και στις προσπάθειες που επιχειρήθηκαν στο παρελθόν για τη δημιουργία ανεξάρτητων δικτύων διανομής από παραγωγούς, μια τραυματική για αρκετούς επιχειρηματίες εμπειρία, ένας ‘σκόπελος’ τον οποίο ο έμπειρος συνομιλητής μας απέφυγε.

Όπως μας θύμισε, «λίγοι επιχείρησαν να στήσουν δίκτυο και  μάλιστα δεν τα κατάφεραν. Αναγκάστηκαν να σταματήσουν διότι ένα δίκτυο στην Αθήνα ή ακόμα κι ένα κατάστημα λιανικής για την προώθηση των προϊόντων,  είχε απαγορευτικό κόστος για τους περισσότερους παραγωγούς εδώ στη Νεμέα. Εμείς, για παράδειγμα, έχουμε αντιπρόσωπο στον οποίο στέλνουμε τα προϊόντα. Έχει αυτός δημιουργήσει δίκτυο πελατών και τους εξυπηρετεί».

Όπως κι αρκετοί συνάδελφοί του στη Νεμέα και στις άλλες σημαντικές αμπελουργικές ζώνες της χώρας, ο Θανάσης Παπαϊωάννου είναι αιχμηρός απέναντι στις αλυσίδες σουπερμάρκετ, τα θεωρεί μάλιστα «την πιο καθυστερημένη μορφή λιανικού εμπορίου».

Σύμφωνα με τη γνώμη του εφάρμοσαν γενική πολιτική πληρωμών ανεξάρτητα από το αν το προϊόν-κρασί είναι ζήτησης ή προϊόν προσφοράς. «Μας έλεγαν ότι θα πληρώσουν σε έξι ή σε οκτώ μήνες. Έε, όχι, κύριοι, είπαμε εμείς, όσοι είχαμε επώνυμα προϊόντα υψηλής ζήτησης. Έτσι, απομακρυνθήκαμε από ορισμένες αλυσίδες, με αποτέλεσμα μια από αυτές να αναρτήσει ανακοίνωση η οποία ανέφερε, ψευδώς, ότι υπήρχε δήθεν ‘έλλειψη κρασιών Παπαϊωάννου’» σχολιάζει με δηκτικό ύφος ο διεθνώς αναγνωρισμένος παραγωγός.

Αυτή τη στιγμή η εταιρεία του έχει αρμονική συνεργασία με την ΑΒ Βασιλόπουλος, μέσω της οποίας διανέμεται η πλήρη γκάμα των προϊόντων του.  «Είχαμε αντιπαράθεση και με εκείνους, κάποια στιγμή αποσύραμε τα προϊόντα μας αλλά οι άνθρωποι της ΑΒ κατάλαβαν ότι δεν είναι προς το συμφέρον τους μια τέτοια έλλειψη κρασιών. Ο πελάτης θέλει να βρει ακόμα και το λιγότερο καταναλωτικό προϊόν και η παρουσία του είναι ‘κέρδος’ για την αξία του καταστήματος» μας επισημαίνει.

Και συμπληρώνει χαμογελώντας αυτή τη φορά: «Θυμάμαι τον Παντελιάδη του Μέτρο που έλεγε ότι ‘εμείς είμαστε λέοντες, εσείς πρέπει να γίνετε αλεπούδες’. Το ανέφερε συχνά αυτό για να  θυμίσει ότι ένας υπάλληλός του κάποτε άνοιξε ένα κατάστημα με όλα τα προϊόντα που δεν είχε εκείνος στα δικά του μεγάλα καταστήματα. Κι έτσι, δημιουργήθηκαν τα delicatessen και  οι ‘μπουτίκ’…».