Παραγωγή, κουζίνα, τουρισμός: Τρίπτυχο ελληνικής ‘ευημερίας’

Η υποστήριξη της αγροδιατροφής και των μικρών παραγωγών εκλεκτών τοπικών προϊόντων, η τοπική γαστρονομία, η ενίσχυση των δεσμών της αγροτικής παραγωγής με την επιστημονική γνώση και με το τουριστικό προϊόν, είναι οι όροι για την ανάδειξη του γαστρονομικού μας πολιτισμού.

Κείμενα, συνεντεύξεις & επιμέλεια: Θανάσης Αντωνίου. Φωτογραφίες: Άνθεια Κώτση

Σύμφωνα με την έκδοση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), «Ελληνική Οικονομία: Ανάπτυξη και οικονομική πολιτική μετά την έξοδο από τα Μνημόνια» (Αύγουστος 2019), ο τουρισμός είναι κάτι παραπάνω από μια πηγή πλούτου για την ελληνική οικονομία- είναι μια μηχανή που δημιουργεί πλούτο παντού, ένας ‘πολλαπλασιαστής’ όπως αποκαλείται από τους οικονομολόγους.

Ενδεικτικά και σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ:

• Ο εισερχόμενος τουρισμός την δεκαετία 2009-2018 προσέφερε περίπου 125 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία ενώ η συντριπτική πλειοψηφία από τα 230 εκατ. επισκέπτες της χώρας αποκόμισαν θετικές εμπειρίες, σε μια εποχή που η χώρα ήταν ‘εύκολος στόχος’ για πολλά ΜΜΕ.
• Τα έσοδα από τον εισερχόμενο τουρισμό αυξήθηκαν κατά 50% περίπου από το 2012 έως το 2018.
• Η απασχόληση στον τουρισμό μεταξύ 2009 και 2018 αυξήθηκε κατά 12,7%, σε αντίθεση με τους λοιπούς κλάδους της οικονομίας όπου την ίδια περίοδο μειώθηκε κατά 18,2%.

Λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού, η Ελλάδα είχε θέσει σε εφαρμογή σειρά προγραμμάτων προβολής και προώθησης του γαστρονομικού τουρισμού μέσα από παράλληλες ή και διασταυρούμενες δράσεις στους επιμέρους κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής, της μεταποίησης, της καφεστίασης και του τουρισμού. Η πανδημία ανέστειλε δεκάδες εκδηλώσεις που επρόκειτο να πραγματοποιηθούν το καλοκαίρι του 2020 (κυρίως γαστρονομικά φεστιβάλ σε τουριστικούς προορισμούς) ενώ έχει περιορίσει σε ελάχιστες τις φετινές διοργανώσεις. Παρόλα αυτά, η προσπάθεια συνεχίζεται κυρίως επειδή όλο και περισσότεροι τοπικοί φορείς και παραγωγοί, εστιάτορες και ξενοδόχοι σε όλη τη χώρα, έχουν πειστεί για τα οφέλη τέτοιων προσπαθειών. Δύο από τις προσπάθειες αυτές, σε Κεφαλονιά και Λήμνο παρουσιάζουμε παρακάτω.

Στην ακριτική και παραγωγική Λήμνο

Η μεγάλη προσπάθεια που συντελείται εδώ και μερικά χρόνια στην Λήμνο στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας γαστρονομικού τουρισμού φέρει τον τίτλο Lemnos Philema. Ένας από τους συμμετέχοντες στο Lemnos Philema είναι ο Νικόλας Σταματέρης από την εταιρία Αλεύρι Λήμνου Σταματέρης, μια από τις πρώτες που ενίσχυσαν το γαστρονομικό branding του νησιού.

Ο Ν. Σταματέρης δήλωσε με την ευκαιρία του ρεπορτάζ στο Grill: « Ο πατέρας μου, Ευάγγελος Σταματέρης ήταν ο πρώτος που τοποθέτησε στα ράφια των σούπερ μάρκετ αλεύρι κίτρινο σε συσκευασία του κιλού περίπου το 1990. Τότε, το “Αλεύρι Λήμνου Aγνό Kίτρινο” ήταν μοναδικό στο είδος του και αγαπήθηκε από τους καταναλωτές με αποτέλεσμα η Λήμνος να συνδεθεί με το ποιοτικό αλεύρι. Για να κρατήσουμε και να ενισχύσουμε τόσο το brand name μας όσο και το brand name της Λήμνου, μένουμε αφοσιωμένοι στην ποιότητα και πιστοί στην παράδοση. Σεβόμαστε τους καταναλωτές μας και θέλουμε να τους δίνουμε το καλύτερο. Κρατάμε μια πολύ καλή επικοινωνία μαζί τους και μας χαροποιούν πολύ τα καθημερινά τους μηνύματα και οι συνταγές τους. Πιστεύω ότι αυτή η σχέση ειλικρίνειας είναι που βοηθάει στο να κρατάμε δυνατό το brand μας».

Όσο για την προσπάθεια της Λήμνου, μας εξηγεί: «Πιστεύω πως η κάθε εταιρία που συμβάλλει στο να χτίσει το brand name του νησιού συμβάλλει στο να μπει η Λήμνος στον γαστρονομικό χάρτη. Εάν υπάρχει μια ομαδική προσπάθεια και η παρουσία γίνεται ολοκληρωμένη με σωστό τρόπο τότε η Λήμνος μας θα γίνει ένας γαστρονομικός προορισμός όπως το αξίζει».

Το στοίχημα της ποιότητας

Η Μαρία Καλιγερή από την Ταβέρνα Καλουδίτσα στη Λήμνο, είναι επίσης μέλος της πρωτοβουλίας Lemnos Philema.  Το εστιατόριο, στη δεύτερη περίοδό του με την ίδια στο τιμόνι της κουζίνας λειτουργεί από το 2017, στο παρελθόν όμως αποτελούσε οικογενειακή επιχείρηση – τότε με την μητέρα της στο γενικό πρόσταγμα- η οποία όμως είχε μείνει κλειστή για περίπου μια 20ετία. Το μενού της είναι άλλως μικρό, καθώς αποτελείται από 20 πιάτα και φτάνει τα 25 με τα ‘πιάτα ημέρας’. Τα περισσότερα προϊόντα που χρησιμοποιεί η Μ. Καλιγερή στην κουζίνα της είναι χειροποίητα: ψωμί, σάλτσες κ.λπ.

«Οι γαστρονομικές δράσεις στο πλαίσιο του Lemnos Philema έχουν βοηθήσει πάρα πολύ» μας λέει. «Το γεγονός ότι ακόμα και υπό αυτές τις περιστάσεις έρχονται δημοσιογράφοι και σεφ στο νησί, άνθρωποι του οίνου που επισκέπτονται τους οινοποιούς είναι σημαντικό, ενώ και στο κομμάτι της διαφήμισης βλέπουμε ότι υπάρχει αντίκτυπος από τις ενέργειες αυτές. Στόχος της Λήμνου αλλά και των πρωτοβουλιών που λαμβάνουμε είναι όχι μόνο να αυξήσουμε τους επισκέπτες της Λήμνου αλλά να προσελκύσουμε ποιοτικό τουρισμό- η Λήμνος θεωρώ ότι έχει κερδίσει το στοίχημα του ποιοτικού τουρισμού».

Η Μ. Καλιγερή έχει επιλέξει να επενδύσει στην ποιότητα μιας και η επένδυση στην ποιότητα, θεωρεί, ότι φέρνει πίσω τα χρήματα που έχουν δαπανηθεί για την εξασφάλισή της. «Φτάνει όμως πρώτα το κατάστημα ή το προϊόν να έχουν δημιουργήσει ένα αναγνωρίσιμο brand, να μπορεί να έρχεται κάποιος στη Λήμνο και να αποκομίσει μια συνολική θετική εικόνα, από τα δωμάτια, τα εστιατόρια, τα προϊόντα κ.ά.» διευκρινίζει.

Στην Κεφαλονιά του οίνου και των γεύσεων

O Πέτρoς Μαρκαντωνάτος από το Οινοποιείο Gentilini συμμετέχει στον νεοσύστατο Σύνδεσμο Οινοποιών Κεφαλονιάς. Η Κεφαλονιά είναι η πιο σημαντική αμπελουργική ζώνη στα Επτάνησα. Με τρεις ζώνες προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ ) με ναυαρχίδα την Ρομπόλα, το Μοσχάτο και την Μαυροδάφνη και αντίστοιχες ΠΓΕ συμβάλει σημαντικά στη διάδοση της οινικής Ελλάδας τόσο στο εσωτερικό όσο εξωτερικό. Σκοπός του ΣΟΚ είναι η επικοινωνία και ανάδειξη της Κεφαλονιάς ως προορισμό καθώς του μοναδικού terroir καθώς και δυναμικού των γηγενών ποικιλιών της.

Γιατί όμως είναι σημαντικό να πορευτούν οι οινοποιοί της Κεφαλονιάς; Ο Π. Μαρκαντωνάτος απαντάει το Grill: «Ο Σύνδεσμος μας ξεκίνησε εδώ και μια πενταετία άτυπα. Τα επτά οινοποιεία γνωρίζαμε πως πρέπει είμαστε σε συνεννόηση και συνεργασία για το καλό του Κεφαλονίτικου αμπελώνα. Έτσι, πέντε χρόνια μετά δημιουργήσαμε τον Σύνδεσμο που δρα ως βάση για όλες τις δράσεις εξωστρέφειας που κάνουμε και διευκολύνει σε διαφορά τεχνικά θέματα. Τα οινοποιεία είμαστε συνοδοιπόροι στην ανάδειξη του αμπελώνα και του κρασιού μας».