Νέα νομοθεσία για την Listeria monocytogenes

H Listeria monocytogenes είναι ένας δυναμικός περιβαλλοντικός οργανισμός ο οποίος ψάχνει και βρίσκει σημεία της παραγωγής στη βιομηχανία τροφίμων ή και της διακίνησης έτοιμων τυποποιημένων τροφίμων προκειμένου να αναπτυχθεί και συνιστά το σημαντικότερο πρόβλημα της βιομηχανίας τροφίμων σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αύξηση των κρουσμάτων τα τελευταία χρόνια ανάγκασε τις κοινοτικές αρχές να λάβουν κάποια μέτρα.

Ρεπορτάζ- φωτογραφίες: Θανάσης Αντωνίου

Μετά την πανδημία του κορωνοϊού η εμφάνιση της Listeria monocytogenes έχει αυξηθεί για δύο λόγους: α) διότι αυξήθηκε η κατανάλωση των ready-to-eat γευμάτων μεταξύ του ευρωπαϊκού πληθυσμού και β) διότι γενικεύτηκε η διανομή προϊόντων -και φυσικά γευμάτων- μέσω delivery.

Αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί μια νέα, αυστηρότερη όσο αφορά τους ελέγχους, νομοθεσία για την Listeria monocytogenes η οποία θα ισχύσει από τον Ιούλιο του 2026 κι αναμένεται να αλλάξει πολλά πράγματα στην καθημερινότητα των βιομηχανιών παραγωγής τροφίμων, τις εφοδιαστικές αλυσίδες αλλά και το λιανικό εμπόριο και τη μαζική εστίαση.

Η νέα νομοθεσία [Commission Regulation (EC) No 2073/2005] επιβάλλει περισσότερους ελέγχους και μια νέα διαδικασία για τα προϊόντα που φεύγουν από τα εργοστάσια τροφίμων, με στόχο τη μεγαλύτερη προστασία του καταναλωτή.

Αυτά είναι τα κύρια συμπεράσματα από την ημερίδα – εργαστήριο με θέμα «Listeria monocytogenes από τη νομοθεσία στην εφαρμογή. Ποιος o ρόλος και οι υπευθυνότητες όλων των τμημάτων της Βιομηχανίας Τροφίμων;» την οποία διοργάνωσε το Ινστιτούτο Προϊόντων Κρέατος – ΙΠΚ, με την υποστήριξη του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων ΣΕΒΓΑΠ, του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Επεξεργασίας Κρέατος – ΣΕΒΕΚ και της εταιρίας  bioMérieux Hellas.

Ο Ανδρέας  Σουλιώτης,  επιθεωρητής Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας Τροφίμων και διδάσκων στo Χαροκόπειο  Πανεπιστήμιο (Νομοθεσία Τροφίμων), παρουσίασε τη νέα νομοθεσία κι εξήγησε τις υποχρεώσεις που έχουν πλέον οι εταιρείες τόσο για όσα συμβαίνουν (ή δεν συμβαίνουν) στις εγκαταστάσεις τους όσο και για την παρακολούθηση των προϊόντων τους όταν αυτά εξέλθουν του εργοστασίου τους.

Ο Στέλιος Σκαρίμπας ExNoos Consulting EE Business Director Advanced Solutions in Food Design, Process Engineering, and Digital Transformation, επαγγελματίας με μακρά εμπειρία στον κλάδο της επεξεργασίας κρέατος παρουσίασε όλα τα εργαλεία που κατά καιρούς έχει ο ίδιος και οι συνεργάτες του αξιοποιήσει προκειμένου να αντιμετωπίσουν την Listeria monocytogenes στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις και κατέταξε τα εργαλεία αυτά με βάση την αξία τους στη μάχη κατά του παθογόνου οργανισμού.

Κατά τη γνώμη του η εκπαίδευση του προσωπικού είναι το υπ. αριθ. 1  ‘όπλο’ της βιομηχανίας για την αντιμετώπιση της Listeria monocytogenes. Σύμφωνα με τον Στ. Σκαρίμπα, στις εργοστασιακές μονάδες υπάρχουν σημεία και διαδικασίες που δεν ελέγχονται στον βαθμό που θα έπρεπε και στις οποίες δημιουργούνται προϋποθέσεις μόλυνσης. Παράδειγμα τα γάντια και οι μάσκες του προσωπικού, οι ψηφιακές οθόνες των συσκευαστικών μηχανημάτων κ.ά.

Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης

Ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης την οποία συντόνισε η πρόεδρος του ΙΠΚ Δρ. Βένη Γκίζα. Ο Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ και Total Quality (SHEQA), Food Safety & Dairy Affairs Manager στην FrieslandCampina Hellas πρόβλεψε ότι η επικείμενη νομοθετική αλλαγή θα κλονίσει τη βιομηχανία τροφίμων και ζήτησε οι όποιες νομοθετικές αλλαγές να μην είναι ισοπεδωτικές καθώς κάποια σημεία της νομοθεσίας δεν είναι δίκαια. Ζήτησε επίσης να εκδοθούν ερμηνευτικές εγκύκλιοι οι οποίες να ρυθμίζουν κατά περίσταση κάποια θέματα που δεν μπορεί να διαχειριστεί σωστά η νέα νομοθεσία.

Η Κυριακή Λαμπροπούλου προϊστάμενη του Τομέα Διασφάλισης Ποιότητας και Ελέγχων Λειτουργίας  στα σουπερμάρκετ MART και  Ακαδημαϊκή Υπότροφος στο ΠΑΔΑ στο Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων, τόνισε ότι το θέμα δεν είναι να δίνονται ‘ξερές’ οδηγίες στους εργαζόμενους για το πώς θα χειριστούν τα ζητήματα ασφάλειας αλλά να εκπαιδευτούν ώστε να γνωρίζουν πολύ καλά τι πρέπει να κάνουν και πότε να το κάνουν.

Η Χριστίνα Πάνου Διευθύντρια Διαχείρισης Ποιότητας του Ομίλου Εστίασης GOODYS/EVEREST περιέγραψε την ιδιαιτερότητα της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία στον όμιλό της και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η διοίκηση στο να εφαρμόσει τα απολύτως απαραίτητα συστήματα διασφάλισης ποιότητας. «Έχουμε πάρα πολλούς εργαζόμενους οι οποίοι που αλλάζουν συχνά θέσεις» είπε και συμπλήρωσε: «Η κουλτούρα εκπαίδευσης ξεκινάει πάντα από τα πάνω κι όχι από τα κάτω. Πρέπει να μειώσουμε την εμφάνιση της Listeria monocytogenes στον κλάδο της εστίασης, πρέπει όμως να μην δαιμονοποιούμε την κατάσταση και να μην τρομάζουμε τους καταναλωτές».

O Απόστολος  Πατσιάς διευθυντής Μικροβιολογικού και Χημικού εργαστηρίου στην ΑΠΣΙ ΠΙΝΔΟΣ τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί μια ‘σιωπηρή επανάσταση’ στην ελληνική βιομηχανία τροφίμων, επεσήμανε όμως ότι  η βιομηχανία χρειάζεται δυναμικά προγράμματα περιβαλλοντικού ελέγχου  στην αλυσίδα παραγωγής τα οποία θα ‘ψάχνουν’ συνεχώς για τις θέσεις που μπορεί να εμφανιστεί κι αναπτυχθεί η Listeria monocytogenes.

Ο Βασίλης Αρβανιτίδης της  bioMérieux Hellas S.A.τόνισε στην παρέμβασή του ότι «η Listeria monocytogenes μας αφορά όλους» και επεσήμανες ότι η βάση της αντιμετώπισης του προβλήματος που δημιουργεί στη βιομηχανία τροφίμων είναι η ορθή διαχείριση της πρώτης ύλης, το επιμελές καθάρισμα και η απολύμανση και η υιοθέτηση και τήρηση του HACCP. «Το εργαστήριο θεωρείται ‘κόστος’ για τη βιομηχανία. Οι ανακλήσεις προϊόντων, όμως, δημιουργούν τελικά πολύ μεγαλύτερα κόστη καθώς υπάρχουν νομικές επιπτώσεις στη εταιρείες και επιπτώσεις στη φήμη τους».