Ασφάλεια & υγιεινή εργασίας: ολοταχώς  …πίσω

Το ελληνικό κράτος τελεί υπό επιτροπεία κι αδυνατεί να νομοθετήσει, οι εργοδότες βρίσκονται στη δίνη της οικονομικής ύφεσης και της φορολογικής επίθεσης, οι εργαζόμενοι είναι ανενημέρωτοι και ουσιαστικά χωρίς συνδικαλιστική εκπροσώπηση ενώ οι δημόσιοι ελεγκτές είναι λιγοστοί, κακοπληρωμένοι και χωρίς ‘εργαλεία’. Δεν λοιπόν απίθανο ότι στο …βασίλειο της εργασίας ‘βασιλεύουν’ η ανομία, η παραίτηση και η παρερμηνεία των κανονισμών.

Όλοι οι παράγοντες στο σύγχρονο τοπίο της αγοράς εργασίας, της επιχειρηματικότητας και του δημόσιου ή ιδιωτικού ελέγχου λειτουργούν ‘στο κόκκινο’. Ο κλάδος των τεχνικών ασφάλειας δίνει μια δύσκολη μάχη για να θωρακίσει νομικά τα μέλη του αλλά και για να αναδείξει το σημαίνοντα ρόλο τους μέσα στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι καθώς, όπως φαίνεται, λίγοι γνωρίζουν το τι κάνουν κι ακόμα λιγότεροι το σέβονται πραγματικά και το …πληρώνουν.

Το Σώμα Επιθεωρητών Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία βρίσκεται σε θέση μάχης εδώ και χρόνια καθώς οι διαπιστώσεις που κάνουν τα μέλη του για την ποιότητα και τις συνθήκες εργασίας τους είναι χωρίς αμφιβολία αποκαρδιωτικές. Λειτουργούν κι αυτοί αποδεκατισμένοι από προσωπικό και συχνά, φέρουν σε πέρας της δουλειά τους με ότι τους έχεις απομείνει: τον ‘πατριωτισμό’.

Σε ανάλογο μήκος κύματος κι άλλοι επαγγελματίες που ‘εμπλέκονται’ στην όλη διαδικασία, όπως οι σύμβουλοι επιχειρήσεων και οι ιατροί εργασίας · αμφότεροι αντιμετωπίζουν τη δυσπιστία των εργοδοτών, την αδιαφορία των εργαζομένων και τη γραφειοκρατία της δημόσιας διοίκησης.

Εργατικά ατυχήματα

Τα τρία τελευταία χρόνια έχουμε συνεχή αύξηση των δηλωθέντων στον ΣΕΠΕ εργατικών ατυχημάτων. Τα στοιχεία  μιλάνε από μόνα τους: Το 2013 φτάσαμε στα 5.126 ατυχήματα από 4.858 την αμέσως προηγούμενη χρονιά· το νούμερο θεωρήθηκε ‘καμπανάκι κινδύνου’. Το 2014 τα εργατικά ατυχήματα ανήλθαν σε περίπου 5.500 και το 2016 σύμφωνα με ασφαλείς αν και ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες περίπου τα  6.000· τώρα μάλλον πρέπει να σημάνει ‘σειρήνα συναγερμού’.

Εδώ και δύο χρόνια, ο πλήρης κατάλογος των εργατικών ατυχημάτων στην Ελλάδα δεν δημοσιοποιείται! Πριν την ανάρτηση του σχετικού καταλόγου στο διαδίκτυο, όπως είναι υποχρέωση της πολιτείας, ο συγκεκριμένος κατάλογος πρέπει πρώτα να εγκριθεί (άγνωστο γιατί) από το Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου της Επιθεώρησης Εργασίας. Εδώ και δύο χρόνια όμως,  το συμβούλιο αυτό δεν έχει συσταθεί με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η δημοσιοποίηση των εργατικών ατυχημάτων σε μια χώρα μέλος της Ε.Ε όπως είναι η δική μας!

Μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συλλόγου Επιθεωρητών Ασφαλείας & Υγείας, των δημόσιων λειτουργών δηλαδή που έχουν επωμιστεί το τιτάνιο έργο του ελέγχου μιας μεγάλης και σε μεγάλο βαθμό ‘αγεωγράφητης’ αγοράς, με τον οποίο συνομιλήσαμε ήταν  λάβρος ενάντια στην πραγματικότητα που διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Γι’ αυτόν, το γεγονός ότι τα μέτρα πρόληψης και προστασίας έχουν οικονομικό κόστος κι αποφέρουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, έχουν σαν αποτέλεσμα να απορρίπτονται και να μετατίθεται η υλοποίησή τους σε μεταγενέστερο χρόνο.

«Πολιτεία κι εργοδότες, συντονίζονται πλέον στην επικρατούσα λογική η οποία υπάρχει αυτή τη στιγμή στους χώρους εργασίας: το αγαθό της ζωής υποκαθίσταται από το δικαίωμα στην εργασία» ανέφερε πρόσφατα σε δημόσια τοποθέτησή του και εξηγεί: «οι εργαζόμενοι συναισθανόμενοι την οικονομική πίεση και υπό το φάσμα της τεράστιας ανεργίας, θεωρούν ότι το σημαντικότερο γι΄ αυτούς είναι να διατηρήσουν τη θέση εργασίας. Οι εργοδότες, από την άλλη, με τα οικονομικά προβλήματα που υπάρχουν, θεωρούν πολυτέλεια τη λήψη μέτρων ασφάλειας».

Όσο για την πολιτεία, την οποία άλλωστε ο ίδιος υπηρετεί, θεωρεί πως, στριμωγμένη από τους δανειστές και τα οικονομικά προβλήματα, «έχει αποδυθεί σε ένα ατελείωτο κυνήγι της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της μη λήψης μέτρων ασφάλειας και υγείας». Το Grill απευθύνθηκε στο υπουργείο για επίσημα στοιχεία και σχολιασμό, από το γραφείο όμως Ειδικού Γραμματέα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας Αθανάσιου Ηλιόπουλου τηρήθηκε σιγή ιχθύος.

Μεταβιβάσεις αδειών: πρόβλημα

Ο αρχιπύραρχος εν αποστρατεία Σάββας Θεοδωρής είναι  σήμερα αναπληρωτής γραμματέας στην Πανελλήνια  Ένωση Αποστράτων Πυροσβεστικού Σώματος. Ζητήσαμε τη γνώμη του για την κατάσταση που επικρατεί στη μαζική εστίαση και, όπως ήταν αναμενόμενο για έναν πρώην ένστολο, ήταν αυστηρός: «Η μαζική εστίαση δεν θεωρείται δραστηριότητα υψηλού κινδύνου, η ύπαρξη όμως ανθρώπων που βρίσκονται στους συγκεκριμένους χώρους, επιβάλλει σε όλους να είναι πολύ προσεκτικοί».

Όπως ανέφερε στη σύντομη συνομιλία μας «το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι ξεφυτρώνουν καθημερινά τόσες πολλές επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και μεταβιβάζονται τόσες πολλές άδειες από τον έναν επιχειρηματία στον άλλο, με αποτέλεσμα να μην  γίνεται επαρκής έλεγχος σε προληπτικό επίπεδο· εδώ που τα λέμε δεν υπάρχει κόσμος για να γίνουν οι έλεγχοι. Δίνεται ένα πιστοποιητικό που έχει διάρκεια τεσσάρων χρόνων κι έλεγχος γίνεται πάλι μόνο στην ανανέωση της άδειας. Στο μεσολαβούν διάστημα μόνο έκτακτοι έλεγχοι ή καταγγελίες μπορούν να …αποκαλύψουν κάποιο πρόβλημα».

Ο Σ. Θεοδωρής υποστηρίζει ότι οι τεχνικοί πρέπει να λαμβάνουν μέτρα πριν από την έναρξη εργασιών. Μας θυμίζει τη διάταξη του 1996 (ΦΕΚ 155, τεύχος δεύτερο) η οποία αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις σε στεγασμένους χώρους, πρέπει να λαμβάνουν μια σειρά προληπτικά μέτρα κατά την εκτέλεση εργασιών. Η διάταξη αναφέρεται και σε λειτουργούντα κτίρια αλλά και για υπαίθριες/ ημιυπαίθριες εργασίες. «Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Πλατείας Βικτορίας, έπρεπε να ληφθούν προληπτικά μέτρα, σε αυτά προφανώς και περιλαμβάνεται το άδειασμα των επάνω χώρων· όλα αυτά άλλωστε είναι πράγματα που αναφέρονται στις διατάξεις» επισημαίνει.

Σάββας Θεοδωρής,  αρχιπύραρχος ε.α.

Αναπλ. Γραμματέας στην  Πανελλήνια  Ένωση Αποστράτων Πυροσβεστικού Σώματος

Στην Ελλάδα ξεφυτρώνουν τόσες πολλές επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και μεταβιβάζονται τόσες πολλές άδειες από τον έναν επιχειρηματία στον άλλο, με αποτέλεσμα να μην  γίνεται επαρκής έλεγχος σε προληπτικό επίπεδο.

Υγεία στην εργασία

H Τζένη Πανταζή, πρόεδρος στο Πανελλήνιο Σωματείο Ειδικευμένων Ιατρών Εργασίας, είναι ιδιαίτερα αιχμηρή με τα όσα συμβαίνουν και δεν αναγνωρίζει πλέον τις καλές προθέσεις των …αρμοδίων· απαιτεί τη λήψη άμεσων μέτρων και περιμένει συγκεκριμένα αποτελέσματα. «Κουλτούρα ασφάλειας και υγείας στην εργασία δυστυχώς έχουν όσοι μαζευόμαστε στα συνέδρια κι ένα ελάχιστο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού. Πήραμε όλα τα ευρωπαϊκά νομοθετήματα, τα αντιγράψαμε, δεν λείπει ούτε κόμμα, αλλά όταν πάμε να εφαρμόσουμε το νόμο είμαστε επιλεκτικοί. Αν ένα άρθρο  δεν  μας …αρέσει, δεν το εφαρμόζουμε!» μας είπε.

Σύμφωνα με την Τζ. Πανταζή, η οποία είναι επιστημονικός συνεργάτης του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Αθήνας σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία: «Η βαρύτητα του λόγου του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας, καταργείται μέσω  των ποινικών ευθυνών που είναι η αρχή της ευθύνης του εργοδότη. Όταν ένας τεχνικός ασφαλείας ή γιατρός εργασίας επισημάνει κάτι λανθασμένο και το καταγράψει κι ο εργοδότης δεν το αλλάζει, γιατί το δικαστήριο δεν καλεί τον εργοδότη και καλεί τον τεχνικό ή τον γιατρό;» αναρωτιέται.

Η Τζ. Πανταζή θεωρεί πως πρέπει να θεσμοθετηθεί ο φορέας ασφάλισης επαγγελματικού κινδύνου, για να μπορούν να είναι καλυμμένοι τόσο οι τεχνικοί και οι γιατροί, όσο και οι εργαζόμενοι με τους εργοδότες. Ταυτόχρονα επιμένει ότι στις θέσεις των ιατρών εργασίας θα πρέπει να προσλαμβάνονται ειδικευμένοι ιατροί με εμπειρία σε βιομηχανίες και άλλους εργασιακούς χώρους κι όχι οι θέσεις αυτές να καταλαμβάνονται από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων οι οποίοι δεν μπορούν – ακόμα κι αν θέλουν- να προσφέρουν σωστές υπηρεσίες.

Τέλος  ζητάει την άμεση κατάργηση της ποινικής ευθύνης του τεχνικού και του γιατρού και την κατάργηση της ευτελούς διαδικασίας των μειοδοτικών διαγωνισμών για τις θέσεις τεχνικών και ιατρών από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. «Ο τεχνικός και ο γιατρός δεν είναι πίτσα με το μέτρο…» υποστηρίζει χαρακτηριστικά.

Τζένη Πανταζή, ιατρός

Πρόεδρος στο  Πανελλήνιο Σωματείο Ειδικευμένων Ιατρών Εργασίας

Ένας εργοδότης, με βάση το νόμο, μπορεί να προσλάβει ακόμα κι έναν …ουρολόγο για ιατρό ασφάλειας π.χ. σε ένα ψητοπωλείο αλλά αν αρρωστήσει το παιδί του θα το πάει σε παιδίατρο, όχι σε γυναικολόγο!

Δημοσιεύτηκε στο 8ο τεύχος του περιοδικού Grill, Φεβρουάριος 2017. Στην κεντρική φωτογραφία:  Φωτιά στην κουζίνα εστιατορίου στο Βαρδάρη, στη Θεσσαλονίκη,  τον Απρίλιο του 2014, η οποία προκλήθηκε από ανάφλεξη μαγειρικών ελαίων, προκάλεσε ολική καταστροφή της κουζίνας και μεγάλες ζημιές στο κατάστημα.  Φωτό: http://www.firefighters.gr/ Iστότοπος πυροσβεστών & φίλων του 2ου Π.Σ. Θεσσαλονίκης «Απστη Ιωάννη Κράγια».