Κουκάκι: ο εν Αθήναις γαστρο-τουριστικός Παράδεισος
Το Grill παρουσιάζει την αθηναϊκή γειτονιά της εκλεκτής γεύσης
Στέκεται στους πρόποδες του Φιλοπάππου και στη σκιά της Ακρόπολης επί αιώνες αλλά μόλις πρόσφατα ανακαλύψαμε ότι είναι μια από τις ομορφότερες γειτονιές της Αθήνας κι ένας από τους πιο ‘trendy’ τουριστικούς προορισμούς του κόσμου. Παράλληλα με την τουριστική έκρηξη των τελευταίων χρόνων, η εστίαση στο Κουκάκι γνωρίζει κι αυτή ημέρες και νύχτες δόξας κι απόλαυσης καθώς στην περιοχή δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους νέοι και φιλόδοξοι σεφ κι επιχειρηματίες, αλλά και παλαιότεροι ‘παίκτες’ που γνωρίζουν τα μυστικά του hospitality.
Ρεπορτάζ & συνεντεύξεις: Θανάσης Αντωνίου. Φωτογραφίες: Θ.Α. & αρχείο καταστημάτων.
Δεν πάει πολύς καιρός –περίπου τρία χρόνια- από τότε που το Κουκάκι κατέλαβε την 5η θέση σε μια παγκόσμια κατάταξη των ‘Πιο Ανερχόμενων Γειτονιών του Κόσμου’ σε έρευνα που πραγματοποίησε η βρετανική εφημερίδα Daily Mail για λογαριασμό της πλατφόρμας Airbnb. Με 800% ρυθμό ανάπτυξης (τότε), το Κουκάκι ήταν δεύτερη μεταξύ των ευρωπαϊκών και πολύ πιο πάνω από διάσημες συνοικίες κορυφαίων μεγαλουπόλεων του κόσμου.
Γιατί συνέβη αυτό; Ασφαλώς δεν είναι μόνο η γειτνίαση της περιοχής με την Ακρόπολη. «Το Κουκάκι είναι μια ανάσα από την Ακρόπολη εδώ κι …αιώνες. Πάντα είχαμε τουρίστες τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό που άλλαξε τα πράγματα όμως είναι το Μουσείο και ο τουρισμός» μας εξηγεί χαμογελώντας κάτοικος της περιοχής που ζει στο Κουκάκι από τα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Γιατί επιλέχθηκε το Κουκάκι;
Οι λόγοι της εντυπωσιακής ανάπτυξης του Κουκακίου είναι πολλοί, τρεις όμως είναι οι σημαντικότεροι κατά τους κατοίκους της περιοχής που, έκπληκτοι κι αυτοί, βλέπουν τη γειτονιά τους να αλλάζει πρόσωπο σχεδόν κάθε μήνα:
- η αύξηση του τουρισμού στην Αθήνα σε συνδυασμό με την αδυναμία του ιστορικού κέντρου και των κλασικών τουριστικών περιοχών να στεγάσουν τους χιλιάδες νέους τουρίστες,
- η δημιουργία του νέου Μουσείου Ακρόπολης το οποίο έχει αυξήσει την επισκεψιμότητα και το μέσο χρόνο που περνάει κάποιος στην περιοχή και
- η χρήση της πλατφόρμας Airbnb και η αύξηση της διαθεσιμότητας δωματίων στην περιοχή.
Αν και Παγκρατιώτης, ο Κώστας Φωτίου του μικρού εστιατορίου Ρεβίθι στην οδό Παρθενώνος έχει ξετρελαθεί με το Κουκάκι: «Το Κουκάκι είναι από τις πιο ωραίες περιοχές της Αθήνας- τώρα την έμαθα κι εγώ. Έχει τον κόσμο της, οικογένειες δηλαδή που ζούνε εδώ, έχει περαστικούς, έχει και τουρίστες. Παρατηρώ μεγάλη άνοδο του τουρισμού και βελτίωση της γαστρονομίας τα τελευταία 2-3 χρόνια. Ειδικά από την εποχή που μπήκε το Airbnb στη ζωή της περιοχής. Κι εκεί που εργαζόμουν παλιότερα, στο κέντρο της Αθήνας, αλλά κι εδώ που είμαι τώρα».
Το Airbnb της …φθήνιας
Για το ρόλο του Airbnb στη διαμόρφωση του νέου ‘προσώπου’ της Αθήνας έχουν ήδη γραφτεί πολλά. Μετά από μια περίοδο ξέφρενης ανάπτυξης, ακολούθησε ο σκεπτικισμός και η κρατική παρέμβαση. Ο σκεπτικισμός εκφράστηκε ήδη με συγκέντρωση κατοίκων στο Κουκάκι και πορεία διαμαρτυρίας για την αύξηση των ενοικίων (και των εξώσεων…), ήταν η πρώτη συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα μετά τις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου, και στην οποία μάλιστα σημειώθηκαν περιορισμένης έκτασης επεισόδια ανάμεσα κυρίως σε φοιτητές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα στέγασης και δυνάμεις της αστυνομίας.
Η κρατική παρέμβαση εκφράστηκε μέσα από τη θέληση της πολιτείας να νομοθετήσει τη συγκεκριμένη αγορά και να επιβάλει περιορισμούς στη χρονική διάρκεια εκμετάλλευσης των διαμερισμάτων κατά τη διάρκεια του έτους και φορολόγηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας.
Για το συγκεκριμένο ζήτημα λάβαμε τη γνώμη ενός σεφ και νέου επιχειρηματία ο οποίος δραστηριοποιείται στην περιοχή με το εστιατόριο Seawolf. Ο Ηλίας Μπαλάσκας θεωρεί ότι το Airbnb είναι ‘φούσκα’, ο ίδιος μάλιστα δε διστάζει να σημειώσει ως θα ήθελε κάποια στιγμή να …ξεφουσκώσει για να μπορέσει η Αθήνα να γίνει πράγματι ένας παγκόσμιος γευστικός προορισμός για όλες τις εποχές όπως είναι η Ρώμη, το Βερολίνο και το Παρίσι.
Στην πορεία αυτή, όπως μας είπε, θα γίνει ξεσκαρτάρισμα των ανθρώπων που ασχολούνται με τον τουρισμό και κατ’ επέκταση με την εστίαση. «Δεν πρέπει να προσφέρονται καταλύματα Airbnb με 15 ευρώ το βράδυ, αντιθέτως, πρέπει να εξασφαλίσουμε μια συνθήκη που ο τουρίστας θα πληρώνει για ένα καλό προϊόν και για υψηλό επίπεδο υπηρεσιών. Αυτή τη στιγμή οι ξένοι θεωρούν ότι είμαστε πολύ φθηνοί… Εμείς από την πλευρά μας θέλουμε να είμαστε ‘τίμιοι’ γι’ αυτό δεν φοβόμαστε μια ενδεχόμενη ύφεση του τουριστικού κύματος. Δημιουργήσαμε ένα λιτό εστιατόριο για να αντέξουμε στο χρόνο, γιατί θέλουμε να πάει μακριά ως επιχείρηση και ενδεχομένως για να προκύψει κι ένα δεύτερο κατάστημα σε μια άλλη περιοχή» υποστηρίζει.
Οι δρόμοι που ορίζουν το Κουκάκι
Την ευρύτερη περιοχή του Κουκακίου ορίζουν οι μεγάλοι δρόμοι της Λεωφόρου Συγγρού, και οι ‘αδελφές’ οδοί Δημητρακοπούλου και Βεΐκου γύρω από τις οποίες έχει στηθεί το σύγχρονο τουριστικό και εστιατορικό σκηνικό. Μεγάλη σημασία όμως παίζουν πλέον για την εικόνα της περιοχής τρεις εμβληματικοί πεζόδρομοι: ο πεζόδρομος της οδού Μακρυγιάννη μπροστά από το Μουσείο της Ακρόπολης, ο πεζόδρομος της Δράκου απέναντι από τον σταθμό του μετρό Συγγρού- Φιξ και ο πεζόδρομος της Γεωργάκη Ολυμπίου στο ύψος της Καλλιρρόης.
Ο πρώτος μετατράπηκε εν μια νυκτί σε μια πιάτσα εστιατορίων που απευθύνονται κυρίως στην τουριστική αγορά αν και μεταξύ τους μπορεί να βρεις κανείς και ορισμένα πολύ προσεγμένα εστιατόρια όπως το ιταλικό Brigante. Ο δεύτερος, ένας στους παλαιότερους πεζοδρόμους στο Δήμο Αθηναίων, υπήρξε το ‘πρότυπο’ για την ανάπτυξη της περιοχής καθώς εκεί συνωστίστηκαν εδώ και πολλά χρόνια ιστορικοί χώροι εστίασης όπως το ιταλικό εστιατόριο Diva και η θρυλική μπιραρία Βύνη (σήμερα εστιατόριο Hops beer & burgers του πρώην φωτογράφου και σεφ Γιώργου Γεράρδου).
Όσο για τον πεζόδρομο της Γεωργάκη Ολυμπίου είναι δημιούργημα της τελευταίας δεκαετίας και συγκεντρώνει σε μια ευθεία ορισμένα από τα πιο εναλλακτικά μαγαζιά της πρωτεύουσας (όπως ορισμένες επιχειρήσεις μαζικής εστίασης που λειτουργούν με τη μορφή ΚΟΙΝΣΕΠ), καθώς και μερικά από τα πιο trendy spots της Αθήνας.
Οι παλιοί και οι νέοι παίκτες
Το Κουκάκι είχε συνδέσει τη γαστρονομική φήμη του με τρία πολύ σημαντικά εστιατόρια, δύο από τα οποία συνεχίζουν μέχρι και σήμερα: την Εδωδή, το ΜΑΝΗΜΑΝΗ και το Balcony. Το πρώτο ήταν δημιούργημα των σεφ Μιχάλη και Γιώργο Λυτρίβη, οι οποίοι είχαν θητεύσει κοντά στον κορυφαίο σεφ Κλάους Φόιερμπαχ του εστιατορίου Bajazzo. Το εστιατόριο λειτούργησε επί μια 15ετία και έκλεισε οριστικά το 2013.
Το ΜΑΝΗΜΑΝΗ, ένα από τα πιο επιτυχημένα εστιατόρια όλων των εποχών στην Ελλάδα, εισήγαγε από τα πρώτα τη χρήση παραδοσιακών τοπικών προϊόντων -της Μάνης στη συγκεκριμένη περίπτωση- στη σύγχρονη γαστρονομία και έχει ήδη συμπληρώσει μια 15ετία σταθερής, ποιοτικής παρουσίας στην περιοχή.
Τέλος, το Balcony, στο ωραιότερο ίσως σημείο όλης της περιοχής, είναι το εστιατόριο τον κατάλογο του οποίου επιμελήθηκε στο ξεκίνημά του ο σεφ Νικόλαος Φωτιάδης, επικεφαλής στην ομάδα γαστρονομίας και προβολής της ελληνική κουζίνας ‘Μπριγάδα’, εστιατόριο το οποίο συνεχίζει τη μεγάλη παράδοση των κορυφαίων ελληνικών εστιατορίων υψηλής γαστρονομίας.
Αναζητήσαμε τον διακεκριμένο Έλληνα σεφ ο οποίος αυτό το διάστημα ετοιμάζει το νέο εστιατόριό του στην ευρύτερη περιοχή του Κουκακίου και του ζητήσαμε να θυμηθεί την εποχή που ο ίδιος ξεκίνησε να δημιουργεί στην περιοχή. «Όταν ξεκίνησα τη συνεργασία μου με το Balcony, στο Κουκάκι υπήρχαν το ΜΑΝΗΜΑΝΗ και κανα-δύο διάσπαρτα εστιατόρια στην περιοχή. Υπήρχαν επίσης τα καταστήματα πάνω στον πεζόδρομο και τίποτα άλλο» μας είπε ο επικεφαλής της ομάδας Μπριγάδα.
Για τον Ν. Φωτιάδη, η αλλαγή που έχει πραγματοποιηθεί στην περιοχή είναι αλματώδης. «Είναι μια αναπτυσσόμενη περιοχή αλλά το ζήτημα είναι ότι δεν υπάρχει πια πολύς κόσμος στην περιοχή γιατί όλα τα σπίτια έχουν δοθεί για χρήση Airbnb. Είναι επίσης πολύ ενδιαφέρον ότι στην περιοχή αναπτύσσονται τουριστικές μονάδες τύπου youth hostel με πλήρη διαχείριση: διαθέτουν εστιατόριο τύπου φαστ φουντ, υπάρχει μπαρ, υπάρχουν πλυντήρια ρούχων, ενώ η κάθε μονάδα παρέχει έναν ευρύ κύκλο υπηρεσιών» μας εξηγεί ο Ν. Φωτιάδης.
Ο ίδιος όμως μπορεί και βλέπει πίσω από την τουριστική βιτρίνα: «Το επίπεδο της εστιατορικής στην περιοχή του Κουκακίου δεν είναι ενιαίο ούτε σταθερό, έχει όμως καταστήματα για όλα τα βαλάντια». Και φυσικά δεν μπορεί να αγνοήσει το εμβληματικό Balcony το οποίο κρατάει ακόμα και σήμερα ψηλά τη σημαία της υψηλής γαστρονομίας.
«Το Balcony, παρόλο που χρησιμοποιούσε πρώτες ύλες πολύ υψηλής ποιότητας, κράτησε τις τιμές του εσκεμμένα χαμηλά και νομίζω ότι μας βγήκε σε καλό…» μας εξηγεί ο διακεκριμένος σεφ και συμπληρώνει: «Όταν κάνουμε consulting σε κάποιο εστιατόριο, όπως στην περίπτωση του Balcony, πρέπει το concept που θα δημιουργήσουμε να έχει αρχή, μέση και τέλος διότι ειδάλλως είναι σαν να κοροϊδεύουμε τον επιχειρηματία. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε το προσωπικό, να στρώσουμε το κατάστημα, να το φέρουμε εκεί που θέλουμε και πρέπει, έτσι ώστε να έχει συνέχεια».
———————————————————————————
ΑΦΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΚΟΥΚΑΚΙ
Meno Male
Επί της Βεΐκου 10, ψηλά στο Κουκάκι και προς το Μουσείο Ακρόπολης, ξεκίνησε το εστιατόριο ιταλικής κουζίνας Meno Male, του επιχειρηματία Αντώνη Ιωακειμίδη (Καλαμάκι Μπαρ, μετρό Συγγρού Φιξ) με σεφ τον Γιώργο Γαλάνη. Ένα γαστρονομικό ταξίδι στην Ιταλία από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ.
Παπαλίνα
Στην πίσω πλευρά του Κουκακίου (Πραμάντων 20), δίπλα σχεδόν στην Λεωφ. Καλλιρρόης ξεκίνησε το εστιατόριο θαλασσινών Παπαλίνα του Κυριάκου Γιαλεζόγλου. Μία καλοκαιρινή θαλασσινή γωνιά για να μπορείτε να νιώσετε πως βρίσκεστε σε ελληνικό νησί όποτε το θελήσετε.
Umami Panda
Στον πολυσύχναστο πλέον δρόμο της Γεωργάκη Ολυμπίου 8, όπου συνωστίζονται σε λίγες μόνο δεκάδες μέτρα μερικα απο τα πιο όμορφα καταστήματα της περιοχής, το νέο αστιατικό εστιατόριο Umami Panda σερβίρει στο νεανικό κατά βάση κοινό του σούσι, bao buns και ιδιαίτερες σούπες.
Gargaretta
Δεν είναι ακριβώς στο Κουκάκι αλλά στη συνοικία Γαργατέττα (Ροβέρτου Γκάλλι 1) το νέο κατάστημα του σεφ Άρη Πουλόπουλου είναι ένα all day café-εστιατόριο το οποίο ξεκινάει με εντυπωσιακά πρωινά, συνεχίζει με περιποιημένα brunch κι από το μεσημέρι και μετά προσφέρει εκλεκτά πιάτα.
Tuk Tuk
Επί της Βεϊκου 40, το νέο μικροσκοπικό εστιατόριο των Μπάμπη Ασκερίδη και Κώστα Λάλα ετοιμάζει παραδοσιακές συνταγές από την Ταϊλάνδη, τις παρουσιάζει με τον κλασικό τρόπο σερβιρίσματος στη χώρα αυτή και μέσα σε ένα περιβάλλον απολύτως ασιατικής αισθητικής.
Brigante
Στον πεζόδρομο της Μακρυγιάννη 5, ακριβώς απέναντι από το Μουσείο και μέσα στη στοά ξεκίνησε πρόσφατα το Brigant Al Museo, ‘αδελφάκι’ του γνωστού Brigantε της Ξενοφώντος (Σύνταγμα). Άλλο ένα κλασικό ιταλικό εστιατόριο από τον σεφ Κωνσταντίνο Γαρυφάλλου.
Διαβάστε τη συνέντευξη του Ηλία Μπαλάσκα, του εστιατορίου Seawolf, στο Κουκάκι.
Διαβάστε τη συνέντευξη του Κώστα Φωτίου, του εστιατορίου Το Ρεβίθι, στο Κουκάκι
Διαβάστε την παρουσίαση του νέου εστιατορίου DIRTY MANH, στο Κουκάκι